Reisverslag Bosnië september 2012
Met dank aan Brigitte Lowiessen

Waarom ga je naar Bosnië?
Doordat ik al een aantal jaren spullen in zamel voor de mensen in Bosnië en afgelopen jaar mee heb geholpen in het magazijn om alles klaar te maken voor de gezinnen en verpleeghuis, wil ik met eigen ogen zien of het inderdaad hard nodig is dat wij deze mensen helpen.
Een ding is zeker , het is heel hard nodig…
Na veel sorteer en inpak werk in het magazijn is het dan eindelijk zo ver om op zondag26 augustus de 6 aanhangers in te pakken voor vertrek naar Bosnië. Een week later zaterdag 1 september vertrekken we om vijf uur in de ochtend met zes 4×4 auto’s met aanhangers richting Bosnië. We rijden door Duitsland, Oostenrijk, Slovenië, Kroatië om uiteindelijk in Bosnië aan te komen. Het is inmiddels maandag 3 september 19.00 uur als we bij de douane in Bosnië door kunnen rijden naar ons hotel in Lukavac.
We zijn in totaal met 14 vrijwilligers die klaar staan om de mensen daar te helpen met klussen en goederen te brengen, we hebben er allemaal heel veel zin in.
Na 3 dagen met elkaar onderweg te zijn heb je elkaar wat beter leren kennen en is het een hele leuke groep geworden. De meeste gaan ook voor de 1e keer mee naar Bosnië. Wat gaan we nu doen nu we zijn aangekomen op onze bestemming:
We hebben in totaal 9 projecten waar we naar toe gaan.
1e Familie Mesic in Berkovic
2e Familie Subasic in Bulatovic
3e Familie Hubibovic in Kalesija
4e Familie Makic in Lipvice
5e Familie Omerovic in Zvornik
6e Familie Sakic bij Tuzla
7e voetbalverenging in Tojsici
8e Verpleeghuis in Doboj
9e Magazijn van Rasim (stichting 4wd supporting Bosnia)
Familie Mesic in Berkovic
Bij deze familie hoeven we alleen onze spullen af te geven en geen klussen te verrichten.
Wat ik heel bijzonder vind is dat ik persoonlijk deze spullen heb ingepakt in het magazijn en nu kan ik deze spullen aan het gezin zelf overhandigen.

Het gezin bestaat uit vader, moeder en 4 kinderen, 3 meisjes en1 jongentje
Wij brengen bij hen speelgoed, kleding, beddengoed en keukenbenodigdheden.
Zij hebben een moestuintje en een koe, waar ze heel trots op zijn en gelijk aan ons laten zien.

Het speelgoed wat we brengen vinden ze erg leuk en gaan er gelijk mee spelen.
Nu zien we ook met eigen ogen dat het goed terecht komt en zij er echt iets aan hebben.
Geweldig om te zien.

Familie Subasic uit Bulatovic
Dit gezin bestaat uit een weduwe met 2 zonen, haar man is nog steeds niet gevonden.
Familie heeft geholpen om een ruimte aan te bouwen zodat zij wat meer woonruimte hebben gekregen.
Wij gaan haar helpen door een keukentje te plaatsen, kasten en bedden te brengen, verder geven we haar ook nog keukentextiel e.d.

 

Twee van onze klussers gaan er samen aan de slag om alles voor het gezin in orde te maken zodat zij comfortabeler de winter in kunnen gaan.
Zij kunnen nu op “echte” bedden slapen en hebben nu kasten om spullen in op te bergen.
Het is voor ons heel normaal om bedden e.d. te hebben, maar daar hebben de mensen dat niet standaard en daarom geeft het z’n voldoening om te helpen.

Familie Habibovic uit kalesija
Dit gezin bestaat uit vader, moeder en 6 kinderen, 4 jongens en 2 meiden.
Ze zijn ondanks dat zij eigenlijk niets hebben heel opgewekt en vrolijk.
Zij hebben alleen elektriciteit, water moeten zij elders gaan halen in emmers.
Als je daar binnen komt kun je eigenlijk niet bevatten dat er mensen zijn die zo moeten leven, dat kunnen wij ons niet voorstellen.

Voor mij zelf is dit een bijzonder gezin, vooral omdat ik samen met Johan voor hen wand en vloertegels heb uit mogen zoeken voor de badkamer, wat niet mee valt want je moet voor een ander beslissen wat zij mooi vinden, ze hadden niets dus alles is beter maar toch voelde dat wel raar maar tegelijkertijd ook wel bijzonder, nu is er een stukje in huis wat wij persoonlijk hebben uitgezocht.

Bij dit gezin gaan we veel klussen doen zoals keukentje plaatsen, bedden en kasten in elkaar zetten en natuurlijk een badkamer maken.
We brengen ze ook een nieuwe bank wat geen overbodige luxe is want de oude valt helemaal uit elkaar.
Onze mannen beginnen met z’n tweeën aan de keukenkastjes en zetten de bedden en kasten in elkaar met hulp van de kinderen, zij vinden het erg spannend en houden alles
goed in de gaten.

Dit is een klus die je niet zomaar klaar hebt , de keuken is geplaatst de afvoer moet nog worden aangesloten en met de badkamer is een begin gemaakt.
We gaan de volgende dag weer verder en dan gaan er meer klussers mee om te helpen.
We hebben nog veel te doen…maar vele handen maken…..
De badkamer wordt betegeld en sanitair word geplaatst en het begint op een echte badkamer te lijken en de bewoners zijn dan ook erg tevreden.
We krijgen niet alles af omdat er gewoon geen tijd meer is en de klus te veel is om in een paar dagen te doen, de stichting zorgt dat een plaatselijke aannemer onze klus komt afmaken en dat de bewoners gebruik kunnen maken van de badkamer.
Maar ze zijn nu al heel dankbaar dat we ze hebben geholpen, de kinderen stralen gewoon als ze de keuken en badkamer zien ook al is het nog niet af.
Als je niet meer weet waar je dit alles voor doet dan kijk je maar naar de blije gezichten van de kinderen en dan weet je het weer….daar doe je het voor.

De badkamer wordt nog verder afgemaakt bij de familie Habibovic
De familie Habibovic heeft op mij heel veel indruk gemaakt, door te zien hoe zij leven en toch genieten van alles wat ze hebben en dat is toch echt niet veel, maar ze zijn als gezin bij elkaar en dat is genoeg gezien wat er allemaal is gebeurd, zij gaan verder en de kinderen gaan naar school hopend dat er voor hen een betere toekomst is weggelegd.

De bank die we gegeven hebben en dan nog even afscheid nemen

Bij dit gezin wil de stichting proberen om een waterput te realiseren.
Een waterput kost daar ongeveer € 1700,00 wat veel geld is maar voor het gezin heel erg belangrijk en natuurlijk kunnen de buren daar dan ook gebruik van maken.
Wie weet kan iemand de stichting helpen door middel van een financiële bijdrage te geven.

Familie Makic uit Lipovice
Dit gezin heeft vorig jaar een compleet nieuw dak gekregen op hun woning.
Zij hebben geen geld om materialen te kopen om het verder af te maken.
Wij gaan ook daar een keukentje plaatsen en vloer leggen , verder hebben zij bedden en huisraad nodig en dat hebben wij natuurlijk bij ons.

Hier gaan Ron en Yuri aan de slag om voor deze mensen een keuken te realiseren en voor de kinderen bedden in elkaar ze zetten zodat zij een beetje beter kunnen slapen.
Hier hebben ze gemerkt dat het communiceren met de mensen toch wel moeizaam gaat. Afgesproken was om een houten vloer te gaan leggen op de daarvoor bestemde isolatie,de man wilde dat er eerst een gladde betonnen vloer zou worden gestort en dan de houten vloer er boven op zou komen.
Onze klussers wisten natuurlijk niet wat er was afgesproken en hebben dat dan ook maar zo gedaan zoals de man het wilde hebben, hij is tenslotte de bewoner.
De houten vloer ligt hij er zelf verder in omdat daar geen tijd meer voor was. De vloer moest eerst goed drogen.

Wat mij persoonlijk bij dit gezin heeft getroffen is dat zij niet veel hebben, ze hebben een koe en kippen, zij wonen nu met twee gezinnen in een huisje naast hun huis omdat hun huis nog niet bewoonbaar en als je het verschil ziet met de naaste buren dan kun je niet begrijpen dat dit mogelijk is.
De buren hebben een prachtig huis, buiten een waterkraan en een mooie auto, ik vind het onvoorstelbaar…

Dit is het huis waar ze nu wonen

en dit is van de buren…

Familie Omerovic uit Zvornik
Deze familie woont het verste weg, z’n 2 uur rijden vanuit Lukavac waar ons hotel staat.
Daar zijn Hans, Ciska, Kees, Ralf en Marco naar toe gegaan omdat het daar in 1 dag klaar moet zijn, het is te ver rijden om op en neer te gaan.
Na enkele uren rijden is het ze gelukt om het huis wat in de bergen staat te vinden.
Zij hebben daar een tafel met stoelen gebracht en een kast,
Verder hebben ze daar een keukentje geplaatst, die was nog niet aanwezig, alles hadden ze op de grond staan.

Op weg naar de familie in Zvornik om te klussen

Familie Sakic uit Tuzla
Bij de Familie Sakic zijn ze vorig jaar geweest en hebben ze huisraad en meubels gebracht. Dit jaar gaan we de keuken aanpakken doormiddel van de wand te betegelen en een keuken te plaatsen. We hebben ook wat schoenen voor iedereen meegenomen en nog wat andere keuken benodigdheden.
Er was wat mis gegaan met het afsmeren van de muur die betegeld moest worden, de plaatselijke aannemer was hiervan niet op de hoogte en was dus nog niet gedaan.

Maar natuurlijk heeft Rasim zijn contacten dus snel iemand regelen die de muur nog kan af smeren. Die dag wordt het dus niets om iets te doen, maar de volgende dag als de muur is afgesmeerd gaan onze klussers Hans en Jan daarna toe om de keuken te gaan plaatsen.
Ze kunnen niet de tegels er tegen aan maken omdat de muur niet helemaal droog is maar kunnen wel beginnen met het monteren van de keukenkastjes.

Het leek een gemakkelijke klus maar is toch tegengevallen omdat de muur heel slecht was en de kastjes niet bleven hangen.
Maar we hebben een goed klusteam die voor alles wel een oplossing kan vinden, ze hebben gaten door de buitenmuur geboord en de kastjes met de schroeven vandaar uit vast gezet.
Er was geen andere oplossing anders bleven de kastjes niet aan de muur hangen.
De familie was dolblij met de mooie nieuwe keuken, daar doe je het voor…

Dit gezin is door ons 2 jaar geholpen en we hopen dat zij dankzij ons een nieuwe start kunnen maken en dat het verder goed met ze gaat.
Hans en Ciska gaan natuurlijk volgend jaar weer kijken in maart/april of het nog steeds goed met ze gaat.

Voetbalclub in Tojsici
De voetbalclub heeft een nieuw onderkomen gebouwd, het is nog niet helemaal klaar maar ze kunnen het wel al gebruiken.
Wij hebben ze een tafel en stoelen gegeven voor in de vergaderruimte en nog stoelen voor in de kantine (die is nog niet klaar).
Verder hebben we shirts en broekjes gesponsord gekregen om daar af te geven zodat de kinderen allemaal het zelfde aan hebben als ze gaan voetballen.

Toen we daar met de mensen spraken kwamen we erachter dat zij eigenlijk ook heel graag voetbalschoenen willen hebben voor de kinderen, zij voetballen nu op veelal op gympen of voetbalschoenen waar geen noppen meer onder zitten, zij hebben geen geld voor nieuwe te kopen.
Dus…..we gaan op zoek naar voetbalschoenen en die we dan volgend jaar weer kunnen afgeven.

Verpleeghuis Emmauss in Klokotnica
Naar het verpleeghuis gaan ze ieder jaar weer naar toe om spullen te brengen, zij kunnen heel veel spullen gebruiken zoals onderkleding, beddengoed en incontinentiemateriaal.
Er zijn verschillende barakken waar z’n 400 mensen onderdak krijgen, waarvan ook een afdeling met kinderen.
Na dat we onze spullen hebben afgegeven krijgen we een rondleiding door het complex.
Ik wou graag zien hoe de mensen daar wonen en zorg krijgen of dat heel anders is als bij ons in een verpleeghuis/verzorgingshuis.
Nou het is echt niet te vergelijken, de mensen bij ons zitten vergeleken bij hen in een mooi hotel en nog klagen ze dat de zorg ed. niet goed is.
Het is wel duidelijk dat we daar ieder jaar weer terug naar toe moeten om spullen te brengen zij hebben nooit genoeg.

Vorig jaar hebben we daar een tandartspraktijk helemaal ingericht en die willen ze ons natuurlijk laten zien, ze zijn er erg trots op en wij natuurlijk ook.
Met trots laten de ook de noodaggregaat zien die we 2 jaar geleden geplaatst hebben.

We willen proberen om voor volgend jaar een afzuigsysteem mee te nemen en te monteren voor in de centrale keuken, zij hebben die daar niet maar zetten de ramen gewoon open, wat natuurlijk niet hygiënisch is.
Er is dus nog best wat te doen voor ons, wat wij natuurlijk ook graag doen.
Daarvoor zijn we gezamenlijk naar Bosnië gekomen, om mensen die het nodig hebben te helpen waar nodig is en volgens mij lukt dat ieder jaar weer opnieuw.
Jolande is 2 dagen naar het verpleeghuis geweest, de eerste dag om mee rond te kijken met de verzorging en de 2e dag heeft ze zelf meegeholpen met de zorg van de mensen.

Ze vertelde dat het een hele bijzondere ervaring is en die ze niet meer vergeet.
Nu heeft zij kunnen ervaren hoe het werken in de zorg daar is en wat ze heel hard nodig hebben om die zorg zo goed mogelijk te kunnen geven.
Dat is voor ons natuurlijk heel fijn want nu kun je gericht spullen gaan inzamelen voor het verpleeghuis wat ze hard nodig hebben.

Magazijn in Tojsici
Het magazijn in Tojsici word beheerd door Rasim, hij is ons contactpersoon in Bosnie.
Hij regelt met de gemeente welke mensen hulp nodig hebben en deelt vanuit het magazijn de spullen uit die wij gebracht hebben.
Verder regelt hij welke kinderen door de stichting in aanmerking komen voor een opleiding, hij houdt dit nauwlettend in de gaten. Op dit moment gaan er 14 kinderen via de stichting naar school voor een opleiding te volgen.
Het magazijn is niet groot en moet eigenlijk opgeknapt worden.
We hebben dit jaar weer veel kunnen brengen o.a. beddengoed, handlinnen, kleding, schoenen e.d.

Er komt een hoop bij kijken om alles zo goed mogelijk te organiseren zodat alle spullen op de juiste plaats terecht komt.
Dat begint natuurlijk al met het sorteren en inpakken bij ons eigen magazijn in Elst.
En dan alles goed inladen in de aanhangwagens, je moet zorgen dat alles van de gezinnen bij elkaar in de aanhanger komt en die hebben we aan gevuld met dozen voor het magazijn.
We hebben alle gezinnen, verpleeghuis en het magazijn een kleur gegeven en met het inpakken hebben we alle dozen voorzien van de goede kleur, gewicht en wat er in zit ook de vertaling in het Bosnische moet er op komen te staan.
Al met al dus heel veel voorbereiding voor we eindelijk de aanhangwagens kunnen inpakken.

 

Srebrenica
Je ziet veel over Srebrenica op de tv en je leest erover in de krant, maar met eigen ogen zien wat daar gebeurd is, is een heel ander verhaal.
Het is heel moeilijk om uit te leggen wat je daar ziet, onderweg daar naar toe is minstens zo indrukwekkend, alle huizen die kapot zijn geschoten of uit gebrand echt ongelofelijk.
En dat is nog maar het begin van wat je allemaal te zien krijgt, tijdens een 2 uur durende reis daarna toe verteld Hans Saris over Srebrenica van wat en hoe het allemaal is gebeurd.
We waren allemaal diep onder de indruk en waren muisstil, ieder in eigen gedachten.
We zijn eerst in Srebrenica wat gaan drinken om even alles wat je onderweg hebt gezien even te laten bezinken.

In Potocari hebben de Nederlandse militairen gezeten en nu heb je met eigen ogen gezien hoe het daar is geweest en dat de militairen inderdaad geen kans hebben gehad om zich zelf en de vluchtelingen te verdedigen.
We hebben daar rond gelopen en een film binnen in het gebouw gezien over wat er toen allemaal is gebeurd en de verhalen gehoord van hoe het nu met de mensen gaat.
Dit is zo indrukwekkend dat je er geen woorden voor hebt, het is niet te begrijpen wat daar allemaal is gebeurd en waar ik nog het meeste moeite mee heb is dat het in 1995 is geëscaleerd, als je erover nadenkt in 1995 dat is nog niet zo lang geleden en je denkt in deze tijd gebeuren er toch niet meer van die gruwelijke dingen en het is niet eens zo ver bij ons vandaan z’n 1700 km.

Het is heel lastig om het andere te vertellen wat je hebt gezien, het is niet goed in woorden over te brengen want wij hebben er de beelden bij en dat is toch heel anders.
Daarna zijn we naar de begraafplaats geweest die er tegen over ligt, waar 1 maal per jaar op 11 juli alle mensen die ze uit de massagraven geïdentificeerd hebben worden herbegraven op de begraafplaats.
Daar vind iedere dag op verschillende tijden een dienst plaats voor alle overledenen.
Wat er in Bosnië is gebeurd mag nooit vergeten worden!!!
De mensen daar worden er nog iedere dag mee geconfronteerd, daardoor is het heel moeilijk voor hen om verder te gaan met hun leven.
Ze moeten wel maar vaak vragen ze zich af waarvoor? Vooral als je gezin en je hele familie is uitgemoord.
Veel slachtoffers zijn nog niet gevonden wat voor de nabestaanden heel moeilijk te accepteren valt, hun verstand zegt dat ze overleden zijn maar de hoop blijft nog altijd
totdat ze gevonden zijn ook na deze lange tijd.

Dit hebben we dus allemaal gedaan
We hebben met z’n alle een geweldige tijd gehad in Bosnië, we kenden elkaar niet maar tijdens de reis leer je elkaar kennen en we zijn allemaal met het zelfde doel gegaan.
Om daar de mensen te helpen die het nodig hebben!!
Het was geweldig om dit samen met de andere te doen en kunnen terug kijken op een geslaagde missie, natuurlijk kunnen we niet alles maar wat we hebben kunnen doen is gedaan met veel liefde en plezier.
Ik zelf ga weer door met het werk in het magazijn waar alles weer van voor af aan begint voor het volgende jaar, dit doe ik met veel plezier en nu helemaal nu ik het met eigen ogen hebt kunnen zien wat voor een goeds we allemaal doen.
Het is voor mij voor herhaling vatbaar dus wie weet…..

Dit zijn alle “mafkezen” die mee zijn gegaan, je moet eigenlijk we een beetje maf zijn om mee te gaan, je moet er een week snipperdagen voor opnemen en alles zelf bekostigen..
Maar…. Het is de moeite waard…..

Van links naar rechts zijn:
Rolf, Marco, Dirk, Ron, Yuri, Peter, Johan, Jolande, Brigit, Kees.
Daarvoor Jan, Hans Saris, Ciska en Hans.

Brigit Lowiessen