presentatie van deze reis
Zaterdag 17 september (18.00 uur),
Beste mensen,
Wij hebben gisteravond mooie mensen uit onze groep aan tafel gehad. De ervaringen en de verhalen van deze week waren veel uitgebreider dan we hieronder hebben kunnen beschrijven. Toch hopen wij dat u een indruk gekregen heeft hoe onze rijders deze week ervaren hebben.
Wij gaan op weg naar huis en hopen na een overnachting morgen tegen de avond in Valburg aan te komen.
Mocht u in de toekomst op de hoogte willen blijven klik dan op onze nieuwsbrief op deze site.
Jolande Cornelissen en Hans Saris.

Wagen 5 is een gemêleerd gezelschap. Twee jonge mensen met als bijrijder Gé, een man met levenservaring. Gé vond de presentatie die wij voor de dorpsraad in Oosterhout hebben gegeven, inspirerend en het heeft hem aan het denken gezet. Omdat Gé in zijn leven veel landen bezocht heeft, dacht hij zich redelijk te kunnen voorstellen wat hij tegen zou komen. De verwachting dat hij veel ellende zou tegenkomen was niet zoals hij gedacht had. Maar als je goed kijkt zie je heel veel armoe en verdriet. Dat verdriet zag hij ook bij het monument voor de accufabriek. Op het door Nederland gemaakte kunstwerk staan vrouwen en kinderen zonder gezicht. Als kunstenaar interpreteert hij ‘geen gezicht’ is geen expressie, is geen leven maar dood. Het valt hem op dat toen hij 30 jaar geleden dit land bezocht de mensen veel vrolijker waren. Hij ziet nu meer trieste gezichten. De groep ziet hij als 15 individuen, 15 verschillende mensen maar zoals hij zegt: “De groep is nu één individu geworden”.

Eén van de twee jonge mensen is Stefan 1. Dit is zijn vijfde reis. En dat kan alleen maar als je autorijden ontzettend leuk vindt. Speciale verwachtingen had Stefan niet zoveel want door zijn vele jaren Bosnië-ervaring weet hij ongeveer wel wat er gaat komen. Sommige vinden het een beetje saai maar hij vindt deze reis voorbeeldig gaan. Stefan is actief en werkt hard waardoor hij weinig vrij neemt.

Daarom zijn Bosnië reizen voor hem ook een beetje ‘vakantie’. Daar hoort gezelligheid bij en dat vindt hij in deze groep. Toch vindt hij elke reis weer een avontuur waarbij hij veel voldoening heeft als hij andere mensen kan helpen. Als die mensen dan ook nog dankbaar zijn voor hetgeen hij heeft gedaan dan kan zijn week niet meer stuk.

Stephan 2, achttien jaren jong, is dit jaar voor het eerst met ons mee. Maar zijn ambities zijn hoog: “Ik ga volgend jaar als echte bijrijder mee”. Met onbekende mensen op pad gaan die daarna je vrienden worden, is voor hem een leuke ervaring. De vraag wat deze reis met je doet, vindt hij moeilijk onder woorden te brengen. Na enig nadenken vindt hij dat wij mensen hoop geven. Stephan krijgt hierdoor een ander gezicht op het leven. “Mijn glimlach komt weer terug waarvoor ik die ander heel dankbaar ben”.
Wagen 3 wordt bemand door Roel en Kees. Nou…als die dan bij je komen zitten dan wordt het een gezellig, rommelig gesprek. Heerlijk is dat. Twee gedreven mannen die elkaar niet uit laten praten en waarvan wij een verhaal mogen maken :) . Sinds vorig jaar wist Roel waar hij aan begon. Als tandarts is hij ter zake deskundig maar heeft veel waardering voor de technische kwaliteiten van Kees. Kees vindt het leuk om met díe kwaliteiten bij te kunnen dragen maar leunt op de ervaring die Roel heeft. Al maanden voor de reis hadden ze al regelmatig contact met elkaar waarbij het gaat over schroefjes, boutjes, weerstanden en solderen maar ook over polymerisatielampen, extractietangen en röntgenlampen.

Tandartsen zijn (gelukkig) mensen die streven naar perfectie wat ook inhoudt dat men verwacht snel en goed geïnformeerd te worden indien er vragen zijn. Kritische noot naar ons is dat wij voortaan de plafondhoogte voortaan nauwkeurig moeten opmeten. Deze essentiële informatie is noodzakelijk om de lamp goed te kunnen laten functioneren. Tijdens onze zoektocht naar overeenkomsten blijkt dat ze allebei op 11 november geboren zijn, nog mooier is beiden in 1948 en dat heeft plaatsgevonden in hoofdsteden van twee provincies namelijk Utrecht en Groningen. In tegenstelling tot vorig jaar verblijven Kees en Roel ook ’s-avonds in ons hotel wat ze prettig vinden ook om de ervaringen te delen. Misschien daardoor vinden ze het opmerkelijk dat iedereen in de groep bereidt is om elkaar te helpen en problemen op te lossen. Wijnand ritselt een T-stukje en Kees soldeert een kapotte stekker voor hun. Als de Bosnische tandartsen zich afvragen waarom Roel dit werk doet, 2000km rijden, installeren en dan weer 2000km terug? Antwoordt hij: “Ik woon in het rijkste land en jij in de armste, dat is waarom ik dit doe”.

De reden waarom Kees mee gaat, is dat hij door zijn zwager Jan enthousiast gemaakt is. Hij vindt het mooi om een tandartspraktijk te plaatsen waar ook kinderen geholpen kunnen worden. Op deze manier wil hij iets voor anderen betekenen.
Wagen 2, Bas en Jaap, twee broers die besloten hebben om samen deze reis te maken. Jaap, eigenaar van een stoere Nissan Patrol (2.8 6 cil. TDI 125PK, de beste volgens insiders) heeft onze activiteiten al jaren via de site gevolgd. Dit jaar was er enige ruimte en daarom moest het maar eens gebeuren om mee te gaan. Het doel sprak hem aan en hij wilde zelf eens kijken hoe het daar is. Een relatie van Jaap is een ex-dutchbatter die Jaap diverse keren geïnformeerd heeft wat er daadwerkelijk is gebeurd. In dát licht gezien was het bezoek aan Srebrenica en de accufabriek in Potocari meer dan de moeite waard. In deze week heeft hij interessante mensen leren kennen die iets toevoegen. Het mogen maken van een badkamer bij een jong gezin die daar absoluut geen geld voor heeft, heeft indruk op hem gemaakt. Zoals hij zegt: “Je gaat de dingen thuis meer waarderen”.

Zijn broer Bas was nieuwsgierig door alle berichten en is eigenlijk impulsief meegegaan. Hij was niet zo goed voorbereid als zijn broer. Als ondernemer moest er op het laatste moment nog allerlei dingen geregeld worden maar dat is allemaal gelukt. Hij vindt het uniek om deze reis met zijn broer te mogen doen. Al rondrijdend door Bosnië heeft hij veel van het land gezien wat indruk gemaakt heeft. Bas vindt dat, mede omdat wij het zo goed hebben, waardevol om iets voor een ander terug te kunnen doen. Ná het bezoek aan Emmaus zegt hij: “Mensen hebben geluk om daar te mogen wonen en zijn op hun manier daar gelukkig”. Hij hoopt dat mensen leren van de verschrikkelijke genocide die in Srebrenica heeft plaats gevonden. Bas vindt dat deze reis hem een stukje levenservaring gebracht heeft.
Zaterdag 17 september (7.00 uur),
Hoi mensen,
Effe iets heel leuks. Donderdag zijn we op de Bosnische TV geweest met onze werkzaamheden. Via de ambassade in Sarajevo hebben we de link doorgestuurd gekregen. Met dank aan de ambassadeur.
TV uitzending Bosnië

Vrijdag 16 september,
Hoi allemaal,
Het verslag schrijven, wat we elke avond doen, vinden we kei leuk. We genieten ervan, met name de mooie gesprekken die we hebben met de teams c/q de mensen van de teams. Eén voor één laten we rijders en de bijrijders aan onze tafel komen en vragen ze het hemd van hun lijf. Heel bijzonder zijn de open antwoorden en de ervaringen die ze met ons willen delen. Dan is het ook niet erg dat het wat later wordt en na 0.00 uur aan dit verslag zitten.

Vanmorgen hebben we geprobeerd, tijdens het rijden door de bergen, iets uit te leggen wat zich in Srebrenica heeft afgespeeld. Het rijden in de bergen geeft een goede indruk van de onmogelijke missie van onze Dutchbatters. Met name de film in de voormalige accufabriek maakte veel indruk. Nu valt de puzzel, die Bosnië heet, een klein beetje in elkaar en komen de stukjes op hun plaats.
Bijzonder was dat we een gesprek hadden met Hassan, een medewerker van het memorialcenter. Hassan vertelde in vloeiend Engels het spagaat waar Bosnië in zit. Groeperingen willen niet samenwerken. En veel jonge mensen zoeken hun geluk in het buitenland.

Daarna zijn we doorgereden naar het ziekenhuis/verpleeghuis in Duje. De rondleiding die Samra ons gaf, maakte veel indruk op de groep. Met beperkte middelen honderden, anders kansloze mensen, te helpen en te ondersteunen is heel bijzonder.

Tijdens de maaltijd die we aangeboden kregen bedankte Rasim Lemezovic de groep voor de prestatie die ze geleverd hebben. Ook werd Jan Kruit, die al 9 jaar met ons meegaat, met een toespraak en een cadeau gewaardeerd.
We verblijven in een hotel vlakbij de Kroatische grens en hopen morgenvroeg een veilige reis te hebben. Tijdens die reis gaan we in de auto de teamgesprekken die we vanavond gehad hebben een beetje vorm geven en morgenavond op de site te zetten.

Donderdag 15 september,
Beste mensen,
We zijn allemaal fris, fruitig en uitgeslapen en we hebben er weer zin in. Bij twee gezinnen zijn Jan, Erwin, Bas en Jaap een badkamer aan het maken. In Nederland is dat een vrij eenvoudige klus die binnen een redelijke tijd geklaard kan zijn. Maar hoe werkt dat nou in Bosnië…? Tijdens onze voorbereidingsreis kwamen we bij die gezinnen en dan kom je in een ruimte waar niets in zit en waar je tegen de betonblokken aankijkt. Als wij besluiten om dat gezin te gaan helpen, laten wij door lokale mensen de leidingen frezen en de hele ruimte stukadoren. Het is voor ons altijd weer een verrassing of de werkzaamheden zijn gebeurd zoals we graag willen, want als dat niet zo is, kost dat ons extra tijd en die hebben we niet. Wij beginnen met het kopen van bouwmaterialen zoals tegels, lijm enz. We betrekken het gezin, indien mogelijk, bij de keuze van de tegels maar dat moet niet te lang duren. Gelukkig zijn de meeste mensen al blij dat ze zoiets krijgen en speelt kleur of design een ondergeschikte rol. Dan aan de slag.

Dat wil zeggen: improviseren! Waar we in Nederland werkbanken en prachtige apparatuur tot onze beschikking hebben, is het hier improviseren met een slijptol op het grasveld om tegels op maat te slijpen. Hoewel wij veiligheid erg belangrijk vinden en dit de mensen op het hart drukken, begrijpen we ook dat in de hitte van de “badkamer” strijd er wel eens een compromis gesloten wordt. Als je aan zo’n klus begint, wil je dat ook helemaal opleveren. Maar als het tegelwerk tegenzit of de lijm niet snel genoeg droogt, dan loop je vast en laten we de andere werkzaamheden door lokale mensen afmaken.
In het ziekenhuis in Srebrenica bleek het plafond minder sterk te zijn als gedacht. En als je daar een zware tandartslamp aan wilt hangen dan gaat dat niet goed. Hij kwam dus gewoon weer naar beneden. Daar is gisteren een bijzondere oplossing voor bedacht. Namelijk zware draadeinden er dwars doorheen boren. Dat je nu op de verdieping erboven vier bouten op de vloer ziet zitten, vond men geen probleem want er stond toch een tafel boven :) Vandaag kregen we na de middag het seintje, alles functioneert! De tandarts kan aan de slag!

Buiten alle geschroef en geboor om, stonden er buiten nog drie volle aanhangwagens met hulpgoederen. Daarom hebben we toch moeten besluiten om Jan Willem, Fokko en Stefan van hun klus af te halen. We zijn met drie auto’s naar de omgeving van Kalesije gereden en hebben onder andere een complete keuken bij de mensen thuis gebracht. En…hij was niet kapot. Na onze rit gisteren over een oh zo mooie…maar oh zo slechte off road weg hielden wij ons hart vast wat er van die keuken overgebleven zou zijn. En dat viel gelukkig mee. Stefan had het zo strak geladen in zijn aanhanger dat de keuken die bizarre 4X4 tocht overleeft heeft. De spullen die we voor 5 gezinnen meegebracht hebben, zijn afgeleverd en de mensen waren hier dankbaar voor.

Woensdag 14 september,
Gelukkig…iedereen aan het werk! In het laboratorium van het ziekenhuis Srebrenica worden aan vier wanden fantastische kasten gemonteerd. Zelfs twee koelkasten ontbreken niet.

In datzelfde ziekenhuis wordt, hoera, druk aan de tandartspraktijk gewerkt.

Op een andere plaats in Bosnië wordt een complete badkamer gemonteerd en 50 km boven Zvornik wordt voor een gehandicapt meisje een tillift aangebracht. Elk project heeft zijn eigen charmes. In het ziekenhuis is het wat zakelijker maar met wat we daar doen bereiken we veel meer mensen.

Bij de mensen thuis actief zijn, betekent een bijzonder contact met de bewoners. En juist die bewoners willen vreselijk goed voor onze mensen zorgen. Bij Wijnand en Hans loopt het volgens ons een beetje de spuigaten uit :) Toen wij daar aankwamen om te kijken of het goed ging, waren de heren niet op de werkplek te bekennen! We hebben gezocht en ze uiteindelijk gevonden in de keuken waarin voor Bosnische begrippen een riante maaltijd geserveerd werd. Het is hun van harte gegund.
Morgen gaan we de projecten afmaken en nu gaan we naar bed!!!

Dinsdag 13 september,
De zon schijnt hoog aan de hemel en dat is in Bosnië een voorbode voor een succesvolle dag. En eigenlijk is dat ook zo geweest. Voor de tandartspraktijk moest er in Zvornik nog wat papieren gemaakt worden. Dat zou snel geregeld zijn…Nou hoe snel, snel hier is, vertellen we u later. De rest van de groep heeft een grote hoeveelheid hulpgoederen naar Emmaus in Klokotnica gebracht en de wagens overgeladen. Daarna zijn we naar het eerste project ‘het asfaltmeisje’ gegaan. Dat was leuk want wij vonden een weg binnendoor dat veranderde in een weggetje vol met stenen, modder etc. Wij begonnen ons enigszins zorgen te maken of de 4X4 rijders achter ons het misschien niet leuk zouden vinden. Maar het gekraai op de bak vertelde andere dingen. Kortom een bijzonder mooie rit. Nadat wij bij de andere projecten geweest waren, bleek het snel regelen van papieren bij de douane een drama te worden. Pas tegen 19.00 uur dus 9 uur wachttijd, werd de tandartspraktijk vrij gegeven en konden we verder.

Team van de dag, wagen 6. Met twee heel bijzondere mensen. Jan is 9 jaar geleden voor het eerst met ons meegegaan. En als je dan weet dat Jan nu 74 jaar is, dan is dat wel heel bijzonder.

Op de vraag waarom hij dit 9 jaar doet, verteld Jan met passie dat hij dit doet om mensen te helpen en ze hiermee een duwtje in de goede richting te kunnen geven. Het feit dat we vandaag weer meemaakte dat mensen die hij eerder geholpen heeft hem spontaan herkennen, geeft hem een goed gevoel. Wat hem heeft gebracht is: “Voldoening en dat ik m’n best heb gedaan, ook voor de ander”. Jan heeft al jaren aan zijn zoon Erwin gevraagd om een keer mee te gaan…

…En nu is het dan zover… Erwin maakt al jaren met zijn vader 4×4 reizen, Polen, Oekraïne etc. Overal zijn ze samen geweest. Maar waarom nu naar Bosnië? “Ik wil weten waarom het voor mijn vader een passie is en hij hier zo van geniet”. Verder verwacht Erwin niet veel speciaals maar hoopt toch mensen blij te maken al is het een druppel op de gloeiende plaat.

Maandag 12 september,

Ja…zo vroeg was het dat we de zon hebben zien opgaan. Ondanks dat we redelijk slaperig uit de ogen keken, hebben we genoten van de zonsopgang. Omdat we wisten dat deze dag aan de grens moeilijk zou kunnen worden, wilden we in ieder geval zo vroeg mogelijk in Bosnië arriveren. Buiten de tandartspraktijk was het inklaren van de humanitaire goederen redelijk snel gebeurd. Zes uur later was het al klaar!!! Maarrr…het expeditiekantoor dat de tandartsspullen zou inklaren, kwam de papieren terugbrengen en wilde niet meewerken. Bovendien was er vanuit het ministerie van gezondheid in Banja Luka nog geen toestemming afgegeven. pffff… Daar sta je…aan de grens met hele mooie spullen waar je geen kant mee uit kunt. Na veel heen en weer gebel, werd de auto vrijgegeven en moeten we morgen de benodigde papieren in Zvornik verder afwerken. Hoera…we kunnen door!

Team van de dag is wagen nr. 4 bestuurd door Jan Willem en Fokko. Jan Willem, een ondernemer, is bijzonder geïnteresseerd in de geschiedenis van West-Europa. “Ik heb de Balkantragedie via radio en TV meegemaakt”. “Ik zie nog de beelden van die broodmagere man achter prikkeldraad en de families die met een oude tractor vluchten voor het geweld”. Dat heeft hem geraakt en hij wil hier fysiek een steentje aan bijdragen. Onze presentatie bij de Rotary heeft veel losgemaakt en hij wil weten waar deze gedrevenheid vandaan komt en hoopt dat in deze reis te ervaren. Fokko is eigenlijk de aanstichter om, samen met Jan Willem, met dit humanitair transport mee te gaan. “Via de Rotary heb ik meegewerkt om een kindertehuis in de Oekraïne op te knappen”. Buiten het avontuur vindt Fokko het nuttig om daadwerkelijk de handen uit de mouwen te steken. Als voormalig ondernemer heeft hij nu meer tijd die hij graag vrijmaakt om te ervaren of de situatie in Bosnië is zoals wij die geschetst hebben.

De bijzondere foto’s van deze reis worden gemaakt door Kees van Koeveringe gezien door de bril van Erwin Kruit.

Zondag 11 september,
Als we de reis voor vandaag mogen samenvatten dan kunnen we eigenlijk alleen maar zeggen, probleemloos, lekker gereden, geen files kortom een trip zoals je hoopt te maken. Rond 17.00 uur kwamen in Oroslavje-Kroatië in hotel Zagi aan.

Dus: einde reisverslag zal je zeggen…nou, ja…zo zitten we eigenlijk niet in elkaar. Waar het voornamelijk om draait is dat je mensen enthousiast krijgt. Met 15 mensen moet je bouwen aan teams. Teams die bereidt zijn om samen een bijzondere inspanning te plegen. Teams die elkaar versterken en door dik en dun werken aan het mooie doel, namelijk mensen in Bosnië een klein beetje vertrouwen en hoop in de toekomst te geven.

Eén van die teams zijn Hans en Wijnand oftewel wagen nr. 7. De reden dat Hans meegaat is een stukje avontuur, voor vele problemen oplossingen bedenken en vooral praktisch en doelgericht goede dingen doen voor anderen. “Ik wil graag gebieden en mensen ontdekken die ik niet ken”. De verwachting van Hans is, iets goeds te kunnen doen voor anderen en hij heeft het rotsvaste vertrouwen dat het morgen bij de douane helemaal goed gaat komen. Wijnand hoopt te ontdekken wat een ieder beweegt dit werk te doen. Als ondernemer kijkt hij positief kritisch naar het hele gebeuren en hoopt net zo enthousiast te worden als de mensen die al vele jaren meegaan. Wijnand heeft een droom om mensen te bewegen zelfredzaam te worden zodat Bosnië uiteindelijk economisch weer een rol kan gaan spelen. De verwachting van Wijnand is dat hij de problemen en de persoonlijke ellende niet op kan lossen maar…zoals hij zelf zegt: “We hebben er wel iets aan gedaan”.
Tijdens de briefing werd unaniem besloten om morgenvroeg om 5.30 uur te gaan rijden :)

Zaterdag 10 september,
Beste belangstellende,
Zoals u van ons gewend bent weer elke dag een actueel reisverslag.
Vanmorgen kraaide om 4.00 uur een haan maar toen diezelfde haan op de klok keek, werd al heel snel stil :) U begrijpt dus dat wij vanmorgen al heel vroeg zijn vertrokken. Eigenlijk liep de reis voorspoedig. Maar op dezelfde plaats waar vorig jaar een auto stuk ging, kreeg Stefan problemen met z’n auto. Er kwam rook onder de motorkap vandaan wat natuurlijk niet moet. Op een parkeerplaats alles stil gezet en de auto gecontroleerd en helaas of gelukkig geen storing kunnen ontdekken. Rond 12.00 uur reden we Frankfurt voorbij richting Zuid-Duitsland.
De groep waarmee we rijden en waar veel nieuwe mensen bijzitten, begint lekker aan elkaar te wennen. We zijn ervan overtuigd dat we met deze mensen mooie dingen kunnen gaan doen in Bosnië.
Met de tandartspraktijk c/q de documenten gaat het wat minder. Er is sinds kort een blokkade aan de grens op medische apparatuur. Het houdt feitelijk in dat wij rekening moeten houden dat we de mooie tandartsspullen niet de grens overkrijgen of in depot moeten zetten. Rasim Lemezovic, onze contactpersoon, is vreselijk druk bezig om hier beweging in te krijgen. Roel en Kees, onze “tandartsinventarisspecialisten”, blijven heel positief en vertrouwen op een goeie afloop. Zie foto.

Rond 17.30 uur zijn we in Hengersberg aangekomen in een gemütlichen gasthof en we konden genieten van een große bier.